Nga Klevis Hoxhaj
Në buzën ujore të Bosfor-it ngrihet një zonë kodrinore që merr emrin e shqiptarëve edhe pse është banuar nga kolonizatorët grekë dhe ndodhet në Turqi.
Bëhet fjalë për “Arnavutkoy“, “Arnavut” do të thotë “shqiptar” dhe “koy” do të thotë “fshat”.
Për historinë e tij si një lagje multikulturore duhet të kthehemi shumë prapa në kohë.
Historia e Arnavutkoy-t daton në shekullin e tretë pas Krishtit, dhe emri i tij – si banorët – ka ndryshuar me kalimin e kohës, shkruan Albanian Post.
Kolonizatorët e parë ishin grekë. Sipas të dhënave historike, ata e quajtën zonën Hestia.
Kjo, për shkak të guroreve të gëlqeres në majë të kodrës në anën evropiane të Bosfor-it.
Arnavutkoy ndodhet në pikën ku ujërat nga Deti i Zi takohen me ato të Detit Marmara.
Vendasit e quajnë këtë vend si Akinti Burnu ose “Pika e Baticës”.
Pas rënies së Kostandinopojës (në vitin 1453 – AP), Mehmeti i Dytë solli trupat jeniçere nga Shqipëria për të jetuar në Arnavutkoy.
Që atëherë njihet si “fshati i shqiptarëve”.
Eksploruesi turk Evliya Celebi kaloi në fund të shekullit të 17-të dhe e përshkroi atë si një vendbanim jomysliman me një shumicë greke, përcjell Albanian Post.
Popullsia mbeti kryesisht greke derisa Greqia fitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane në vitin 1832.
Edhe pse Arnavutkoy u shkatërrua pothuajse plotësisht nga dy zjarre të mëdha në vitet 1798 dhe 1908, sot rrugët e saj të brendshme janë plot me rezidenca druri.
Shekulli i 19-të e pa Arnavutkoy-n të lulëzonte si një qendër të multikulturalizmit.
Një nga karakteristikat më dalluese të “fshtatit të shqiptarëve” është struktura e tij arkitekturore dhe trashëgimia historike.
Njëherë e një kohë, Arnavutkoy ishte i famshëm për skumbrin e tij, peshkun e madh blu dhe Bonito-n e madhe.
Hulumtimi i historisë së gojëdhënave mbi këtë fshat, shkruan Albanian Post, ka sugjeruar se transformimi social është ndikuar ndër vite nga një numër fazash migrimesh dhe emigrimesh në Arnavutkoy.
Sipas një regjistrimi të kryer nga kompania e trageteve (Şirket-i Hayriye) në fillim të shekullit të 20-të, ai tregon një ndryshim dramatik të raporteve midis popullsisë së krishterë dhe myslimane.
Lëvizjet e rëndësishme të njerëzve në shekullin e 20-të u realizuan me marrëveshje të ndërsjellë të dy qeverive (greke dhe turke) në korrik të vitit 1923.
Një tjetër pikë që tregon se Arnavutkoy është ende një zonë unike është bashkimi i banorëve të saj.
Kjo, për të mbrojtur fshatin e tyre kundër ndërtimit të një ure të tretë përgjatë rrugës ujore.
Qytetarët e Arnavutkoy-t u ndërgjegjësuan se trashëgimia më e rëndësishme në jetën e tyre ishte historia e lagjes së tyre të vjetër, përcjell Albanian Post.
Edhe pse “fshati i shqiptarëve” ka qenë një lagje historike dhe multietnike periferike për shumë vite, në të kaluarën banorët e Arnavutköy-t kanë arritur të jetojnë së bashku në të njëjtën zonë për disa vite me ndonjë polemikë tek-tuk etnike ose fetare.
Prandaj, nuk është vetëm një mirazh fakti që njerëzit mund të jetojnë në paqe dhe Arnavutkoy është një vizion për botën globale./Albanianpost.com/Perspektiva/
